13/07/2023

AANRADER

Niet alle boeken die je voor de tweede keer leest blijven helemaal overeind.

‘Zolderdagen’ (wat een titel!) van Monica Boschman deed dat wel. Toen ik het opnieuw las oogde ieder fragment nog even fris en uitnodigend. Sterker nog, er leken geur en smaak aan te zijn toegevoegd. Hoe kan dat?

Korte synopsis: een ouder wordende vrouw houdt zich een week lang schuil op een zolder, door de kieren van een voorbije tijd reflecteert ze voor het eerst op haar leven. Terwijl zij daar in afzondering de dagen beleeft, gaan twee van haar dochters in de bergen op zoek naar hun verloren gewaande moeder. Een derde dochter kijkt in stilte toe … op zolder. Meer zeg ik niet.

Bij herlezing had ik het gevoel een on-Nederlandse roman te lezen. Zolderdagen is door de stijl, structuur en afgestemde vorm verrassend ‘anders’ – experimenteel is niet het woord. Waar zit het hem dan in?

Je leest aan alles dat Boschman een ervaren schrijfster is, een stiliste bovendien die haar sporen voornamelijk verdiende in de poëzie. Toch wist ze nog verwondering te wekken door het gelijktijdig uitbrengen van een derde dichtbundel, waarin zien en verbeelding ‘vindersloon’ en vrijheid brengen.

Terug naar Zolderdagen. Ik zou de roman graag geografisch willen plaatsen, maar dan zou hij voor mij al snel (tamelijk clichématig) in de Angelsaksische hoek belanden: het boek heeft magisch-realistische en funeraire trekken (Hughes, Porter) en de uitgave is ook nog eens prachtig vormgegeven – dat laatste is Nederlandse uitgaven niet per definitie gegeven.

Scandinavië dan? Die sfeer ademt het boek, en dat is niet verwonderlijk, aangezien Boschman in 2018 een maand in IJsland vertoefde als writer in residence, waar idee en raamwerk van deze roman rijpten. Eigenlijk wilde ze een gedichtencyclus schrijven over een vrouw die de IJslandse bergen intrekt. In plaats daarvan diende Zolderdagen zich aan. Ik herken dat, schrijfplannen vallen niet noodzakelijkerwijs samen met wat dichter onder het oppervlak woelt, maar daarover wellicht een andere keer.

‘Geur en smaak’, schreef ik daarnet, maar ik kreeg er de vinger niet helemaal achter. Misschien hoeft dat niet: zoals ook bij goede poëzie het geval is, moet je zoiets ervaren, anders geloof je het niet. LEZEN dus, ‘Zolderdagen’, van Monica Boschman!